Płaskostopie poprzeczne nie jest uznawane za schorzenie. Stanowi pewien rodzaj defektu w budowie stopy.
Czym jest płaskostopie poprzeczne?
Płaskostopie poprzeczne to nietypowa budowa stóp. Nie jest jednak uznawana za jednostkę chorobową, ponieważ u większości osób nie wywołuje dyskomfortu bólowego. Najczęściej występuje u osób starszych i kobiet. Prawidłowa budowa stopy posiada trzy punkty podparcia: na głowie pierwszej i piątej kości śródstopia oraz na pięcie. Kości budujące stopy połączone są za pomocą dwóch łuków podłużnych oraz jednego łuku poprzecznego, które utrzymywane i stabilizowane są przez mięśnie oraz więzadła. Przy prawidłowej budowie stopy podczas chodu łuk poprzeczny ulega spłaszczeniu i uniesieniu. U osób z płaskostopiem poprzecznym łuk ten jest obniżony do wysokości drugiej oraz trzeciej kości śródstopia, przez co pozostaje niewidoczny. Dlatego też cechą charakterystyczną tego typu płaskostopia jest obecność zgrubienia między drugą a trzecią głową śródstopia.
Przyczyny płaskostopia poprzecznego
Płaskostopie poprzeczne może być zarówno wrodzone, jak i nabyte. Do przyczyn wrodzonych należą przede wszystkim predyspozycje genetyczne, wiotkość torebek stawowych i więzadeł, a do nabytych zaliczamy: koślawość palucha (paluch koślawy), która przyczynia się do uniesienia pierwszej kości śródstopia i w efekcie obciążenia pozostałych kości, zmiany hormonalne, urazy, nadwaga, otyłość, osłabienie więzadeł i torebek stawowych, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) lub inne schorzenia na tle zwyrodnieniowym. Wpływ na rozwój płaskostopia poprzecznego ma niekiedy noszenie zbyt ciasnego obuwia (w efekcie powstają tzw. palce młotkowate) lub częste chodzenie na wysokich obcasach, które wywołuje przykurcz ścięgna Achillesa, bezpośrednio obciążający przednią część stopy.
Objawy płaskostopia poprzecznego
Do pierwszych objawów płaskostopia poprzecznego należy pojawienie się odcisków zlokalizowanych w okolicy drugiej oraz trzeciej kości śródstopia. Następnie, w wyniku nacisku, w trakcie chodzenia powstają „nagniotki”, pojawiają się dolegliwości bólowe oraz dyskomfort. Symptomem, który występuje stosunkowo rzadko, jest pojawienie się stanu zapalnego stawów śródstopno-palcowych oraz uczucie pieczenia przedniej części stóp, w szczególności podczas noszenia wąskiego obuwia. Nabyte płaskostopie poprzeczne pojawia się po wieloletnim, regularnym obciążaniu stóp (tzw. metatarsalgia Mortona, czyli przeciążenie dużego palca u stopy). Niekiedy w wyniku płaskostopia poprzecznego, na skutek przeciążenia mogą wystąpić złamania kości śródstopia, które objawiają się głównie nagłym, ostrym i silnym bólem stóp, często uniemożliwiającym normalne chodzenie.
Leczenie płaskostopia poprzecznego
Mimo że płaskostopie poprzeczne nie jest uznawane za jednostkę chorobową, wymaga przede wszystkim leczenia objawowego, a w szczególności uśmierzenia dolegliwości bólowych. Najczęściej pierwszym etapem procesu terapeutycznego jest usunięcie odcisków oraz stosowanie specjalistycznych wkładek do butów. Kobiety z płaskostopiem poprzecznym powinny zrezygnować z noszenia wysokich obcasów na co dzień. Tak jak w przypadku innych rodzajów płaskostopia, zalecana jest gimnastyka korekcyjna lub fizjoterapia. Wykonywanie regularnych ćwiczeń stanowi kluczowy element leczenia konsekwencji płaskostopia poprzecznego. W przypadku osłabienia mięśni oraz więzadeł torebek stawowych naklejane są terapeutyczne plastry, które wzmacniają i stabilizują stopy (tym samym stabilizując całe ciało). W bardzo zaawansowanych stadiach uniemożliwiających normalne funkcjonowanie przeprowadzana jest operacyjna korekcja kości.