Sen to skomplikowany proces, który wspomaga regenerację naszego organizmu. Jak przebiega i na czym polegają fazy snu?
Fazy snu – podział
Fazy snu możemy podzielić na wiele sposobów. Wychodząc od decyzji o tym, czy etap czuwania zaliczymy do właściwego procesu, czy też nie, po rozbudowę fazy NREM na trzy fazy – N1, N2 i N3. Popularne jest jednak dzielenie snu na cztery etapy, z wyłączeniem etapu czuwania. Mówimy wtedy o cyklicznych fazach snu – w trakcie nocy każda z nich powtarza się kilkukrotnie.
Najmniejszą ich liczbą, konieczną do tego, aby dorosła osoba mogła się wyspać, jest przeważnie 4. Taka liczba cykli umożliwia skuteczną regenerację i poprawne funkcjonowanie za dnia.
Fazy snu przebiegają w określonej kolejności: N1 (faza lekkiego snu) → N2 (faza głębszego snu – spadek tętna) → N3 głęboki sen → N2 (ponownie) → faza REM (sny)
Nie jest więc to wcale szczególnie skomplikowane. Każda z tych faz ma inną, określoną funkcję.
N1 odpowiada za to, żebyśmy się wyciszyli, uspokoili oddech, zrelaksowali się i weszli w stan głębszego snu. Trwa od jednej do pięciu minut.
Faza N2 wiąże się już ze spadkiem temperatury ciała i ciśnienia. Faza ta to często nawet 50% naszego snu.
Faza N3 odpowiedzialna jest za kluczowe procesy, które zachodzą w trakcie snu. To wtedy przychodzi pora na regenerację tkanek i budowę kości oraz wspieranie swojego układu odpornościowego.
Wreszcie faza REM to faza marzeń sennych – w jej trakcie śnimy.
Rytm dobowy a fazy snu
Rytm dobowy reguluje sen człowieka. To on jest czynnikiem decydującym o naszym funkcjonowaniu. Dzięki hormonom takim jak melatonina nasz organizm może spokojnie wypoczywać w nocy i aktywnie działać za dnia.
Grunt to porządne wysypianie się, a w nocy unikanie nadmiaru światła – w szczelności niewskazane jest światło niebieskie. Jak jednak rytm reguluje sen? Trzeba bowiem pamiętać, że to od niego zależy więcej, niż od samego snu.
Sen ma wpływ na nasz stan psychiczny, umiejętności kognitywne, pamięć etc. Natomiast to rytm dobowy, który zmienia się w toku rozwoju człowieka, ma kluczowe znaczenie dla samego snu. Kiedy jesteśmy dorośli, za normę uznajemy 7-8 godzin snu. Młodzieży poleca się natomiast nawet do 10 godzin.
Z kolei noworodki mają rytm dobowy, który narzuca im spanie od 12 do 18 godzin. Często są to godziny nieregularne – ich rodzice muszą więc być w gotowości bojowej 24 godziny na dobę. Co ciekawe, sen noworodka cechuje bardzo wydłużona faza REM.
Źródła:
- Physiology, Sleep Stages, Aakash K. Patel; Vamsi Reddy; John F. Araujo. StatPearls Publishing 2020
- Opracowanie własne
- Melatonin: Pharmacology, Functions and Therapeutic Benefits, Sylvie Tordjman, Sylvie Chokron, Richard Delorme, Annaëlle Charrier, Eric Bellissant, Nemat Jaafari and Claire Fougerou, Current Neuropharmacology 2017
